Dawno, dawno temu, kiedy byłem jeszcze młodym szczawiem, często przejeżdżałem bocznymi ulicami swojej starej i zaniedbanej, zielonej dzielnicy. Pełnej drzew, opuszczonych budynków i ogrodów, starych kamiennic i przecietej w pół płytką rzeczką, lubiącą wylewać po obfitych, letnich ulewach. Nie miałem jeszcze prawa jazdy, a moim rydwanem marzeń był pomarańczowy VW Transporter T2 z siedemdziesiatego siódmego, należący wówczas do moich rodziców. Busik był (i jest, o ile jeszcze gdzieś tam istnieje) dokładnie w moim wieku, a tamte szesnaście lat, to jak na początki lat dziewięćdziesiątych, nie był jakiś specjalnie zasłużony wiek dla takiej maszyny. Jednak busik ten, był autentyczną furą z duszą, która przemawiała do mnie skrzypem sprężyn brązowego siedzenia i charakterstycznym zapachem motoryzacyjnej magii w kabinie. Jego dusza zrodziła się ze zlepków hipisowskiej legendy, rzadkości na polskich drogach, czy też nietypowych rozwiązań, jak ta dziwna dzwignia hamulca ręcznego, czy silnik w układzie boxer pracujący nad tylną osią pojazdu. Podobnie mój pierwszy własny samochód - rocznik 84, z plastkiowym nadwoziem, odkupiony rok później od wujka, za prawie "własne" pieniążki, także pełen był specyficznego klimatu. Pochodził z kraju, który zniknął z mapy, bak miał pod maską, a silnik pracował w dwutakcie. Surowość i prostota jego wnętrza była tak spartańsko brutalna, że bez wątpienia zupełnie nie do przyjęcia w obecnych czasach, a ta wajha zmiany biegów przy kierownicy, wprawiła by pewnie w osłupienie niejednego współczesnego  kursanta.

    Co do samych motocykli, to moje zainteresowanie nimi wówczas było raczej marginalne. Przejechałem się motorynką, ktoś mnie przewiózł Wsk'ą, Komarkiem czy CeZet'ą. To były jednak czasy sprzed eksplozji importu używanej japonii i wszystkie motocykle wyglądały podobnie. Czyli jak protoplaści współczesnych nakedów z okrągłą lampą z przodu. Czy niektóre z tamtych motorów również miały duszę ? Pewnie tak, bo skoro nasze kapiące olejem i kopcące na niebiesko strucle na czterech kołach, swoje dusze miały, to pewnie ówczesne jednoślady również. Dzisiaj tego pojęcia już się raczej nie używa, przynajmniej ja go dawno nie słyszałem, i dam głowę, że pewnie mało kto wie, o co mi z tą duszą chodzi.

    Zapytasz pewnie czymże jest dusza, a ja nie będę w stanie odpowiedzieć, gdyż dusza jest abstrakcją. Abstrahując jednak od wszelakich zagadnień natury religijnej, dusza pojazdu oznaczała pewną wyjątkowość i nigdy przenigdy nie posiadały jej pojazdy fabrycznie nowe, lub młode wiekiem. One mogły mieć jedynie charakter, taki czy owaki, ale w przeciwieństwie do istoty ludzkiej, rodzący się pojazd duszy jeszcze nie posiadał. Był jedynie mechanicznym zarodkiem, pustym naczyniem, przed którym stało mnóstwo wyzwań i przeróżnych przygód na drodze do stania się prawdziwym weteranem szos, otoczonym stosowną estymą.

    Dusza bowiem oznaczała, że mamy do czynienia z pojazdem wyjątkowym. Z doświadczonym,  ulicznym wojownikiem, obieżyświatem czasu i przestrzeni, który stoi na samym szczycie motoryzacyjnego wszechświata i to nie z powodu osiągów, tylko nabytego doświadczenia i zaklętej w karoserii historii, która przemawia poprzez rysy, zmatowienia i wgniecenia. 

    W dywagacjach owych dochodzimy do kluczowego czynnika, definiującego nieużywanego już  współcześnie pojęcia duszy pojazdu - do zjawiska upływu czasu. Dusza bowiem leży w oczach patrzącego. Powiązanie zjawiska duszy w motocyklu, czy jak kto woli niepowtarzalnego imidżu z upływem czasu, jest jak najbardziej słuszne. Stary bobber w ratstajlu, czy kilkunastoletnia Africa są motocyklami, o których pewnie pomyślałbyś, że to dopiero mają duszę. Kiedy spracowany wygląd miesza się dodatkowo z marką owianą w środowisku legendą, zwykle powstaje maszyna o niezwykłej indywidualności. Jak Supertenery 750 krzyczące pastelowymi kolorami lat osiemdziesiątych, podróżniczki z czasów zanim świat poszedł naprzód. Oczywiście często jest też tak, że dla właściciela  taki motor może być już tylko zużytym przedmiotem, który najchętniej zamieniłby na nowszy. Dusza bowiem leży w oczach patrzącego, a każdy z nas jest innym człowiekiem i innym motocyklistą. A wśród wielu z nas motocyklistów, motocykl jest jedynie kolejnym przedmiotem lansu i czasem niezręcznie jest nam zaparkować go obok innego, który ma końcówki tłumików o wiele więcej warte niż cały nasz sprzęt . Ludzie tacy wciąż porównują się z innymi i raczej nigdy nie dostrzegą niczego  więcej w swoim pojeździe - i tego właśnie należy im współczuć.

    Czy zatem współcześnie produkowane maszyny, ale stylizowane na stare, w myśl ideii modern classic mogą być sprzętami z duszą, już w momencie wyjazdu z fabryki? - moim zdaniem nie. Są jak tabula rasa i dopiero przyszli właściciele tchną w nią żywy pierwiastek. Nasycą jej koła kilometrami nawiniętymi po dalekich krajach, porysują skazami parkingowych przewrotek. Doposażą motocykl w przeróżne akcesoria, zmieniajace jego wygląd i możliwości, stając się poniekąd jego współkonsktruktorami, podkreślając wyjątkowy charakter.

    Dla mnie osobiście, jedynym motocyklem z duszą, spośród wszystkich jakie posiadałem, był Suzuki Bandit Gsf 600. Złożył się na to jego klasyczny design ze wspomnianą lampą, rytułał odpalania czterogaźnikowca z kranikiem i ssaniem, nadający oldskulowego charakteru i bogata historia, którą razem udało się wypracować. Bandit był moim pierwszym motocyklem, szczęśliwie pozwolił przejechać na swoim grzbiecie piętnaście tysięcy kilometrów, odwiedzić Czechy, Słowację, Litwę, Łotwę, Estonię i Finlandię. Godzinami grzebałem przy nim czyszcząc i montując przeróżne akcesoria, zmieniałem go w maszynę jaką chciałbym, żeby był. Wszystko to sprawiło, że stał się dla mnie przedmiotem wyjątkowym - innymi słowy: nabrał duszy.

    Co do mojego Triumph'a, jest jak najbardziej charakterny i stoi za nim potężna motocyklowa legenda, ale jego dusza jest jeszcze w procesie formowania, dopiero się rodzi. Jego powierzchnia jest jeszcze zbyt idealna, lakier za bardzo błyszczący, a liczba kilometrów na zegarze zbyt jeszcze skromna. Dusza jest bowiem niczym innym jak duchem, a duch przeważnie jest bytem odpowiednio starym - wracamy więc do zagadnienia nieprzerwanego upływu czasu. Dla mnie wspólne wyprawy, historia serwisów, zimowania i rozzimowania, montowane z pietyzmem akcesoria  - to wspólne przeżycia, które wiążą z motocyklem, niejako go personifikując. Scalają człowieka z maszyną, która staje się mu bliższa, nieomal jak istota żywa z gatunku homo sapiens - a istoty takie, podobno swoje dusze posiadają. 

    Albo tylko zwoje neuronów, jak kto woli.